Ειδίκευση
Αγχώδεις διαταραχές
Αγχώδεις διαταραχές χαρακτηρίζονται οι διαταραχές της διάθεσης που έχουν ως κύριο και βασικό σύμπτωμα το παθολογικό άγχος.
Το άγχος όταν είναι σε επίπεδο που δεν προκαλεί έντονη δυσφορία στο άτομο μπορεί να έχει την μορφή δημιουργικού άγχους ή να είναι ένδειξη για το άτομο ότι υπάρχει μια απειλή ή απειλητική για την ζωή κατάσταση.
Όταν το άγχος είναι δυσανάλογο από τον παράγοντα που το ενεργοποίησε ή την κατάσταση που βίωσε το άτομο ή εμφανίζεται σε υψηλά επίπεδα χωρίς κάποιον προφανή λόγο, τότε αναφερόμαστε σε αγχώδη διαταραχή. Οι αγχώδεις διαταραχές διαχωρίζονται σε διάφορους τύπους όπως: διαταραχή μετατραυματικού στρες, κοινωνική φοβία, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, διαταραχή πανικού.
Κρίσεις πανικού
Η κρίση πανικού είναι μια κατάσταση κατά την οποία το άτομο βιώνει αιφνίδια έντονα ψυχολογικά και σωματικά συμπτώματα. Τα ψυχολογικά συμπτώματα αποτελούνται απο έντονο άγχος και φόβο και ακολουθούνται απο σωματικά συμπτώματα όπως: έντονη εφίδρωση, ταχυπαλμία, ρίγη, δυσκολία στην αναπνοή ή δυσκολία συγκέντρωσης. Η κρίση πανικού έχει διάρκεια συνήθως λίγα λεπτά, το άτομο όμως που θα βιώσει για πρώτη φορά μια κρίση πανικού είναι πολύ πιθανό να νομίζει ότι έπαθε κάποιο καρδιολογικό πρόβλημα με αποτέλεσμα να μεταβεί στο νοσοκομείο για εξετάσεις.
Τα άτομα που βιώνουν αρκετά συχνά κρίσεις πανικού και δεν λαμβάνουν υποστήριξη πολλές φορές αναγκάζονται να απομονωθούν και να μειώσουν τις κοινωνικές τους δραστηριότητες λόγω ενός επικείμενου φόβου ότι θα τους ξανασυμβεί.
Η διαταραχή πανικού αντιμετωπίζεται σε σημαντικό βαθμό. Σε ορισμένες περιπτώσεις κρίνεται αναγκαία και συμπληρωματική η φαρμακευτική υποστήριξη του ατόμου. Όταν το άτομο αρχίσει να δουλεύει θεραπευτικά σε συνεργασία με τον θεραπευτή του, τότε αρχίζει και κατανοεί και διαχειρίζεται καλύτερα τις κρίσεις πανικού που ακολουθούν.
Πένθος
Το πένθος είναι μια φυσιολογική διαδικασία την οποία το άτομο βιώνει μετά από μια σημαντική απώλεια. Συχνά το συνδέουμε με την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου (σύντροφος, οικογενειακό μέλος, φίλος) παρόλα αυτά, πένθος μπορούμε να βιώσουμε και με άλλες επώδυνες καταστάσεις όπως: η απώλεια ενός αγαπημένου κατοικίδιου, απώλεια της εργασίας, χωρισμός, διακοπή κύησης ή και με την αλλαγή χώρας.
Η απώλεια συνήθως οδηγεί σε επώδυνες ψυχικά καταστάσεις και συνήθως συνοδεύεται από συναισθήματα θλίψης. Το μέγεθος της απώλειας επηρεάζει αντίστοιχα την ένταση του πένθους.Η διεργασία του πένθους μπορεί να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε έντονα συναισθήματα, αναμνήσεις και δυσκολίες που έχουν αναδυθεί από αυτό.
Το πένθος διακρίνεται σε 5 στάδια: Άρνηση, Θυμός, Διαπραγμάτευση, Κατάθλιψη και Αποδοχή. Η σειρά με την οποία ένα άτομο θα περάσει από αυτά τα στάδια μερικές φορές διαφέρει από: τους ψυχικούς μηχανισμούς του, τους μηχανισμούς άμυνας και την ψυχική ανθεκτικότητα του ατόμου. Κατά την θεραπευτική διεργασία του πένθους το επιθυμητό είναι το άτομο να βιώσει όλα τα συναισθήματα που έχουν προκύψει από αυτό και να περάσει από όλα τα στάδια.
Τραύμα
Με τον όρο ψυχολογικό τραύμα αναφερόμαστε, σε ένα γεγονός που προκάλεσε στο άτομο συναισθήματα έντονου φόβου σε συνδυασμό με εξαιρετικά υψηλά επίπεδα άγχους και απειλής για την ζωή του. Καταστάσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια τραυματική εμπειρία είναι φυσικές καταστροφές, πόλεμος, σεξουαλική και σωματική κακοποίηση, βασανιστήρια, θάνατος σημαντικού άλλου, ένα ατύχημα (εργατικό, αυτοκινητιστικό κτλ.), έμφυλη βία, μια ληστεία κ.α.
Το άτομο ανάλογα με την ψυχική ανθεκτικότητά του, βιώνει διαφορετικά την τραυματική εμπειρία στην οποία εκτίθεται. Γι΄ αυτό το λόγο, μπορούμε να δούμε ανθρώπους που μετά από ένα τραυματικό γεγονός, έχουν «κατακερματιστεί» ψυχικά ενώ άλλοι όχι. Ένα άτομο μπορεί να βιώσει επαναλαμβανόμενες τραυματικές εμπειρίες κατά την διάρκεια της ζωής του.
Η λειτουργικότητα και η ποιότητα ζωής του ατόμου μπορεί να επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό μετά από ένα τραυματικό γεγονός με αποτέλεσμα να παρατηρηθούν αλλαγές στην διάθεση του ατόμου, διαταραχές στον ύπνο, επανειλημμένα όνειρα (εφιάλτες), κρίσεις άγχους, διαταραχές συγκέντρωσης, αναβίωση του τραύματος και αίσθηση συνεχούς απειλής.
Η ψυχοθεραπεία έχει σημαντικό βαθμό επιτυχίας στην διεργασία του τραύματος σε συνδυασμό και με την σωματική θεραπεία. Βασικός στόχος της θεραπευτικής δουλειάς είναι η αλλαγή τρόπου σκέψης και συμπεριφοράς με στόχο την απευαισθητοποίηση και μείωση του τραυματικού στρες.
Κατάθλιψη
Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική νόσος που επηρεάζει το άτομο σε πολλά επίπεδα, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Την περίοδο που το άτομο παρουσιάζει κατάθλιψη η διάθεσή του επηρεάζεται με αποτέλεσμα να έχει απώλεια της ευχαρίστησης και μείωσή των δραστηριοτήτων που μέχρι τότε έκανε με ευχαρίστηση.
Οι διατροφικές συνήθειες του ατόμου αλλάζουν, πολλές φορές παρατηρείται απώλεια κιλών ή το αντίστροφο αύξηση του σωματικού βάρους. Ο ύπνος γίνεται διακεκομμένος ή μειώνεται σημαντικά. Σε κάποιες περιπτώσεις παρουσιάζεται αυξημένη υπνηλία, έλλειψη της σεξουαλικής επιθυμίας, κόπωση, εξάντληση και απώλεια ενεργητικότητας. Το άτομο μπορεί επίσης να παρουσιάσει έλλειψη συγκέντρωσης, λήψης αποφάσεων όπως επίσης και διάχυτο καθημερινό άγχος ή σκέψεις ενοχής και αναξιότητας.
Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής και την λειτουργικότητα του ατόμου. Σε αρκετές περιπτώσεις η συνδυαστική θεραπεία (ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή), βοηθούν το άτομο να ανακτήσει την ποιότητα ζωής και την λειτουργικότητά του.
Ψυχωτικές διαταραχές
Με τον όρο ψυχωτικές διαταραχές αναφερόμαστε σε μια μεγάλη κατηγορία ψυχιατρικών διαταραχών όπως: σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή, παραληρητική διαταραχή, σχιζο-συναισθηματική διαταραχή, βραχύ ψυχωτικό επεισόδιο, ψυχωσική κατάθλιψη και άλλες. Κάποια από τα συμπτώματα των ψυχωτικών διαταραχών είναι, παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις, αποδιοργανωμένη συμπεριφορά, δυσκολία κατά διαστήματα επαφής με την πραγματικότητα, αίσθημα καταδίωξης, ιδέες μεγαλείου.
Η ένταση των συμπτωμάτων και η διάρκεια τους διαφέρει από άτομο σε άτομο και πολλά συμπτώματα μπορούν να συνυπάρχουν σε ένα άτομο. Τα άτομα με ψυχιατρικές διαταραχές παρακολουθούνται και λαμβάνουν συνήθως φαρμακευτική αγωγή από τον ψυχίατρο, με σκοπό την μείωσή των συμπτωμάτων. Τα άτομα με ψυχιατρικές διαταραχές μπορούν σε συνεργασία με τον ψυχοθεραπευτή να επεξεργαστούν θέματα της καθημερινότητάς τους που τους απασχολούν, να πάρουν υποστήριξη και να τους γίνει ψυχόεκπαίδευση σε σχέση με την ψυχική τους νόσο.
Μαζί με την υποστήριξη του ατόμου ο ψυχοθεραπευτής αναλαμβάνει και την οικογενειακή ψυχοθεραπεία, με στόχο την ενημέρωση των μελών της οικογένειας για την ψυχική νόσο του ατόμου (μέλους της οικογένειας) και την χρήση “καλών πρακτικών” σε ότι αφορά την καθημερινότητα και την αντιμετώπιση δύσκολων/διαφορετικών συμπεριφορών. Είναι πολύ σημαντικό να παρέχεται στο άτομο ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον.